Амалдаги таълим олишни кредитлаш тизими қуйидагиларга кўра самарасиздир: Биринчидан, кредитлаш жараёнини тартибга солувчи қонуности ҳужжатларининг эскирганлиги. “Олий ўқув юртларида тўлов-контракт асосида ўқиш учун таълим кредитларини бериш тўғрисида”ги Низом ва унинг иловаси бугунги кунга келиб ўз долзарблигини йўқотган. Ушбу Низомда “таълим кредити” тушунчаси йўқ. Бироқ унинг 3-бандида “олий ўқув юртларида кундузги бўлимларига тўлов-контракт асосида қабул қилинган Ўзбекистон Республикаси фуқароси бўлган талабаларнинг ўқишига таълим кредитлари берилиши” белгиланган. Ўз-ўзидан низомда умумий ўрта таълим; ўрта махсус, касб-ҳунар таълими; хорижий олий ўқув юртларининг Ўзбекистондаги филиалларидаги ва хусусий олий таълим; олий ўқув юртидан кейинги таълим; кадрлар малакасини ошириш ва уларни қайта тайёрлаш, НТМлардаги ва мактабдан ташқари, сиртқи, кечки масофавий таълим каби йўналишлар учун таълим кредитини бериш масаласи эътибордан четда қолган. Иккинчидан, Низомнинг 4-бандига кўра, таълим кредитлари, олий таълим муассасаларида ўқиш даври ҳисобга олинган ҳолда, бакалавриатга ўқишга қабул қилинган талабаларга 10 йилгача, магистратурага ўқишга қабул қилинган талабаларга 5 йилгача бўлган муддатга берилади. Аммо “Тижорат банкларида активлар сифатини таснифлаш ва активлар бўйича эҳтимолий йўқотишларни қоплаш учун захиралар шакллантириш ҳамда улардан фойдаланиш тартиби тўғрисида”ги Низомнинг 28-бандига мувофиқ, активнинг асосий ва (ёки) фоизларининг тўлаш муддати кечиктирилиши ёки узайтирилиши қайта кўриб чиқилган активлар деб ҳисобланади. Шу сабабдан банклар ушбу кредит шартномаси бўйича крeдитламайди. Учинчидан, қарз олувчига қўйиладиган талаблар. Таълим кредити талабаларнинг ўқиши учун талабаларнинг ўзларига, уларнинг ота-оналарига ёки васийларига берилади. Талаба кредит олиши учун, масалан, “Истеъмол кредити тўғрисидаги” Қонуннинг 7-моддасига кўра ўз фаолияти натижасида олинган даромадларга, пенсия ва бошқа даромадларга эга бўлиши лозим. Яъни қарз олувчи сифатида талаба доимий даромадларга эга бўлмаса, ўз номига кредит олиши даргумон. Турмуш ўртоғининг ўқиши учун кредит олиш масаласи ҳам анчайин мураккаб. Шунингдек, таълим кредитини яшаб турган жойи бўйича олишда ҳам муаммолар кўп.

Юқоридагиларни инобатга олган ҳолда Ўзбекистон Республикасининг “Таълим кредитлари тўғрисида”ги қонунини қабул қилишни ҳамда таълим кредитларини бериш тартибини тубдан соддалаштиришни таклиф қиламиз